Prof. Dr. Süleyman Salman

Endometriozis

Endometriozis, kadın üreme sisteminde, özellikle rahim iç tabakasına benzeyen dokuların rahim dışında yerleşmesiyle gelişen bir hastalıktır. Normalde rahmin iç kısmında bulunan endometrium, her ay hormonlara bağlı olarak kalınlaşır, dökülür ve adet kanaması olarak atılır. Ancak endometriozis durumunda, endometrium benzeri dokular rahim dışında, ovariumlar (yumurtalıklar), fallop tüpleri, pelvik zarda veya diğer organlarda (örneğin bağırsaklar, mesane veya nadiren akciğerler) yerleşir. Bu yerleşim, hem organlar üzerinde hem de kadın sağlığı üzerinde çeşitli etkilere yol açabilir. Endometriozis, genellikle adet dönemi ile bağlantılı olarak kendini gösterir, ancak bazı durumlarda semptomlar daha geç ortaya çıkabilir ve hastalık ilerleyebilir. Belirtiler, yerleşen dokunun bulunduğu yere ve büyüklüğüne göre değişkenlik gösterebilir. En yaygın semptomlar arasında şiddetli adet ağrıları, pelvik ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı, bağırsak veya mesane problemleri, tüp bebek tedavisinde zorluklar ve bazen kısırlık yer alır.

Endometriozis'in kesin nedeni henüz tam olarak bilinmemektedir. Ancak bu hastalığın gelişiminde genetik faktörlerin, bağışıklık sistemi ile ilgili sorunların, hormonların ve çevresel etmenlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Ailede endometriozis öyküsü bulunan kadınlarda hastalık görülme riski artar. Ayrıca, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla vücuda ait olan endometrial dokuyu yok edememesi de endometriozisin gelişiminde etkili olabilir.

​

Endometriozis tedavisi, hastalığın şiddetine, hastanın yaşına, semptomlarına ve çocuk sahibi olma isteğine göre değişir. Tedavi seçenekleri arasında ilaçlar, hormon tedavileri, cerrahi müdahale ve yaşam tarzı değişiklikleri yer alır. İlaç tedavisi genellikle ağrıyı yönetmeye ve hastalığın ilerlemesini engellemeye yönelik yapılır. Hormon tedavileri ise endometrial dokunun büyümesini durdurmak veya sınırlamak amacıyla kullanılır. Ancak hormon tedavileri, her hasta için uygun olmayabilir ve yan etkiler de oluşturabilir.

​

Cerrahi tedavi, özellikle ilaç tedavilerine yanıt vermeyen veya kısırlık problemi yaşayan hastalar için önerilir. Cerrahi müdahale, endometrial dokuyu çıkarmayı veya bu dokunun yerleştiği alanları temizlemeyi amaçlar. Laparoskopik cerrahi, bu hastalık için genellikle tercih edilen bir yöntemdir. Bu yöntemle, küçük kesilerle karın bölgesine girilir ve endometriozis odakları çıkarılır. Cerrahi müdahale sonrası hastalar, daha az şiddetli ağrılarla daha sağlıklı bir yaşam sürdürebilirler. Ancak, cerrahinin başarısı, endometriozisin yayılma derecesine bağlıdır.

​

Bazı kadınlarda endometriozis, kısırlığa yol açabilir. Bunun nedeni, endometrial dokunun yumurtalıklar ve fallop tüplerine zarar vermesi, yumurtlama sürecini etkileyebilmesi veya döllenmeyi engellemesidir. Endometriozis ile kısırlık yaşayan kadınlar için tüp bebek tedavisi ve diğer yardımcı üreme teknolojileri seçenekler arasında yer alabilir.

​

Endometriozis, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilen bir hastalıktır. Semptomlar, hastanın günlük yaşamını zorlaştırabilir, sosyal yaşamı kısıtlayabilir ve psikolojik etkiler yaratabilir. Bu nedenle hastaların tedavi sürecinde psikolojik destek alması önemlidir. Ayrıca, endometriozisli kadınların düzenli takipleri ve tedavi sürecine sadık kalmaları gerekmektedir.

​

​Sonuç olarak, endometriozis, karmaşık ve çok yönlü bir hastalıktır. Her bireyin deneyimi farklıdır ve tedavi seçenekleri kişiye özel olarak belirlenmelidir. Modern tıbbın ilerlemesiyle birlikte, endometriozis tanısı daha erken konulmakta ve tedavi yöntemleri daha etkili hale gelmektedir. Ancak, bu hastalık hakkında farkındalığın arttırılması, daha fazla araştırma yapılması ve hastaların tedavi süreçlerinde desteklenmesi çok önemlidir.